دیباگر

دیباگر چیست

وسیله ای که امروز میخواهیم در مورد آن صحبت کنیم بدون شک یکی از مهمترین و پرکاربردترین وسیله در تعمیرات و مخصوصا تعمیر مادربرد است.

درواقع به نوعی میشه گفت دیباگر ، چشم تعمیرکار در تعمیر مادربرد است.دلیل آنرا هم در ادامه شرح خواهم داد.در شکل زیر یک نمونه دیباگر را ملاحضه میکنید:

نمونه ی دیباگر

نمونه ی دیباگر

dibug card 2-PersianRepair

نمونه ی دیباگر لپ تاپی با صفحه نمایش ال سی دی

post test debug card

نمونه ی دیباگر پی سی

قبل از همه بیاید در مورد کلمه دیباگر کمی صحبت کنیم و ببنیم که معنی این کلمه چیست?

(باگ) به معنای [عیب، ننگ، ایراد و اشکال] است.
● (دیباگ) بمعنای [ضد عیب، ضد اشکال، ضد خطا] است.
● (دیباگر) بمعنای [برطرف کنندهٌ عیب، اشکالزدا ] است.

خب معنی دیباگر رو فهمیدیم پس دستگاهی که از آن برای عیب یابی و رفع عیب استفاده میشود.

همانطور که در شکل بالا ملاحضه نمودید دیباگر ها انواع مختلفی دارند که بسته به نیاز و هزینه ، میتوانید دیباگر مورد نیاز خود را از بازار تهیه فرمایید. دیباگر ها میتوانند بر روی اسلت pci و یا lpt port و یا بر روی mini pci قرار گیرند. زمانی که مادربرد پاور میشود دیباگر کد های بایوس را خوانده و انها را ترجمه میکند و بر روی نمایشگر خود نمایش میدهد. حال با استفاده از کد های مربوطه میتوانیم وضعیت مادربرد را بفهمیم و اگر اشکالی در هر قسمتی به وجود آمد آنرا حل کنیم.

BIOS چیست ؟

BIOS قسمتی از نرم افزاری هست که به صورت دائمی در چیپی روی مادربرد ذخیره میشود ، زمانی که شما مادربرد خود را پاور میکنید ، ابتدا برنامه گنجانده شده در BIOS راه اندازی می شود .
این قسمت سخت افزار را چک میکند و برخی از قسمت های مهم سخت افزار را بازبینی می کند تا از صحت کارکرد اطمینان حاصل شود .
برای مثال در صورتی که ولتاژ های سیستم مناسب باشند ، این قسمت ، کارت گرافیک ، پردازنده ، رم و منبع تغذیه را بازبینی می کند . در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد شما رو توسط بیپ هایی رمزگونه باخبر می کند .

اگر همه قطعات سالم باشند ، مادربرد شما بوت شده و شما قادر خواهید بود تا صفحه لوگو مادربرد و یا صفحه ی تست رم و …. را مشاهده نمایید.
سپس اقدام به چک کردن حافظه و شناسایی سخت افزارهای دیگر ، پیکربندی Device های مورد نیاز ، شناسایی درایو های راه اندازی ( Boot ) ، وسرانجام تحویل دادن کنترل boot sector که وظیفه راه اندازی سیستم عامل را بر عهده دارد ، را می کند .

*زمانی که مادربرد بوت کند یعنی ما از مادربرد تصویر داریم . پس ایرادی در تست سخت افزار یا مادربرد نخواهیم داشت.

کد هایی که به انها خواهیم پرداخت کد هایی هستند که زمانی که مادربرد را پاور میکنیم مادربرد تصویر نمیدهد در حالی که ما از سالم بودن تمامی قطعات از جمله رم و گرافیک و cpu اطمینان داریم در این صورت باید به تعمیر مادربرد بپردازیم ولی کجای مادربرد خراب است؟کدام بخش؟کدام ای سی ؟کدام چیپ؟ بله در این قسمت کار میتواند خیلی سخت شود ولی وقتی که دیباگر باشد خیلی میتواند این کار اسان تر شود.

زمانی که مادربرد در تست قسمتی دچار اشکال شود کد مربوط به ان قسمت در روی دیباگر به نمایش خواهد امد. پس تا اینجا میتوانیم بفهمیم که ایراد در کدام قسمت از مادربرد است.از این به بعد میتوانیم بخش های که مربوط به ایراد ما میباشد را چک و شروع به تعمیر مادربرد کنیم.

شرکت های سازنده

شرکت هایی هستند که در خصوص ساخت BIOS فعالیت می کنند. معروفترین آنها شرکتهای

  • AMI (American Megatrends Inc.)
  • Award Software
  • Phoenix Software

هستند.دانستن این موضوع که بایوس شما از کدام نوع است نیز میتواند مفید باشد چرا که ممکن است در بعضی از کد معانی و مفاهیم متفاوتی با یکدیگر داشته باشند.

وقتی که post شروع به تست قطعات میکند( در صورتی که به اطلاعات بیشتری در مورد post نیازمندید به اینجا مراجعه فرمایید). اطلاعات و کد ها را از بایوس میخواند و طبق دستورات و فرامین بایوس ، سخت افزار های برد را تست میکند. حال اگر در هر قسمتی اشکالی به وجود اید ، مادربرد در همان قسمت متوقف شده و اجازه ی ورود به مرحله ی بعد تست را نخواهد داد و تا برطرف نشدن عیب، post اجازه ی تست و ورود به مرحله ی بعدی را ندارد. در هر مرحله که اطلاعات از بایوس خوانده میشود و سخت افزار ها تست میشوند دیباگر نیز قادر است تا این کد ها را بخواند و ترجمه کد و بر روی نمایشگر خود نمایش دهد.

وقتی که مادربرد در هر قسمتی متوقف شود. خواندن اطلاعات از بایوس نیز متوقف میشود و در نتیجه بایوس یک کد خاص را تولید خواهد کرد. حال دیباگر این کد را ترجمه میکند و بر روی نمایشگر ما به صورت اعداد hex و یا بر روی lcd به صورت حروف و متن هایی معین مشخص میکند.

کدی که از بایوس دریافت میشود نمیتواند دقیق به ما بگوید که ایراد در کدام قسمت و کدام قطعه است ولی میتواند محدوده ی عیب را برای ما مشخص کند . برای مثال شما  فرض کنید ما بر روی یک نمونه مادربرد شرکت الایت گروپ با بایوس AMI کدی به نام EO دریافت کنید . ایراد ممکن است از قسمت های متفاوتی باشد. در عمل چیزی که بر روی دفترچه کد های آن نوشته شده است ایراد را در چیپست معرفی میکند ولی در عمل باید شما مدار Ram و خود رم و اسلت رم و ارتباط رم و پل شمالی و ارتباط پل شمالی با سی پی یو و خود بایوس را چک کنید ! مواردی که گفته شد ، ایراد میتواند در هر جای مدار باشد و از هر قطعه ای حتی ریزترین آنها.

همانطور که ملاحضه نمودید ما فقط تونستیم محدوده عیب خودمان را معین کنیم. ولی اگر دیباگر نداشتیم نمیدانستیم ایراد میتواند از کدام بخش باشد و میباست سردرگرم در بود تمام قطعات را تست کنیم. البته ایراد را میتوان بدون دیباگر هم تشخیص داد و همیشه هم دیباگر نیاز نیست و روش های دیگری هستند که ما را در پیدا کردن عیب کمک میکند ولی استفاده از دیباگر سرعترین راه است.ولی همین دیباگر هم بعضی اوقات میتواند موجب سردرگمی شما نیز بشود پس زیاد به کد های ان اعتماد نکنید و سعی کنید با روش های دیگر از قبیل ولتاژ گیری و دیدن شکل موج توسط اسیلوسکوپ و … اطمینان حاصل کنید.

سوالی که پیش میاید این است که چگونه بفهمیم کدی که توسط دیباگر دریافت کردیم مربوط به چیست؟

معمولا وقتی که شما دیباگری از بازار تهیه میکنید باید همراه ان یک دفترچه نیز دریافت کنید که کد ها و معنی مفهوم انها در ان دفترچه شرح داده شده است. یعنی کدی که توسط دیباگر شما نمایش داده شده است را میتوانید در دفترچه کد های دیباگر خوانده و معنی و مفهوم آن را متوجه شوید.اگر نیاز به این دفترچه دارید میتوانید از این لینک کمک بگیرید.

اجزای یک نمونه ی یک دیباگر

اجزای یک نمونه ی یک دیباگر

نمونه ای که در بالا ملاحضه نمودید یک نمونه دیباگر مورد استفاده در مادربرد های پی سی میباشد که بر روی اسلت  pci قرار میگیرد. این مدل شامل هشت عدد نمایشگر سون سگمنت و 8 عدد led نمایشگر وضعیت های مادربرد میباشد.

نمایشگر کد ها – سون سگمنت

دیباگر کد ها را به صورت hex بر روی سونسگمنت نمایش میدهد. برای نمایش کد ها ما نیاز به دو سون سگمنت دارم ولی بر روی دیاگر ما دوتا سون سگمت 2 تای یعنی 4تا وجود دارد. دلیل وجود سون سگمنت اضافه این است که یکی از انها کد حال حاظر یعنی کدی که درحال پردازش است نشان داده میشود . سون سگمن دیگیری کدی که خوانده شده و در واقع کد قبلی خوانده شده را نمایش میدهد. سون سگمن سمت چپ کد حاظر و سون سگمت سمت راست کد قبلی را نمایش میدهد.

 LED در دیباگر

همانطور که ملاحضه کردید ما 8 عدد LED داریم که نشان که 4تا از انها نشان دهنده موجود بودن ولتاژ های اصلی و مهم در مادربرد هستند. 4 تا دیگر نشان دهنده وضعیت فعلی مادربرد و موجود بودن سیگنال های مهم در مادربرد هستند. در اینجا نگاهی به این چراغ ها میپردازیم.

چراغ های ولتاژ

چراغ های ولتاژ که شامل ولتاژ ها 12 و 12- و 5 و 3.3 ولت هستند . همگی در هنگامی که مادربرد روشن است باید روشن باشندو خاموش بودن هر کدام از انها نشان دهنده ی نبودن ولتاژ مروبوطه میباشد که باید برسی گردد.

6 چراغ مهم دیگر میماند که انها را در جدول زیر آماده نموده ایم:

چراغ های دیباگر

چراغ های دیباگر

چراغ های دیباگر

چراغ های دیباگر

چراغ های که در بالا در مورد انها توضیح داده ایم ، وضعیت آنها در حالت تئوری میباشد و وضعیت های انها در مادربرد ها در خرابی های متفاوت ، منی و مفاهیم متفاوتی خواهد داشت که در مورد هر یک از انها باید جداگانه بحث گردد. انشا… در جلسات آموزش تعمیر مادربرد به انها خواهیم پرداخت و به طور کامل انها را برسی و ایرادات هر کدام را شرح خواهیم داد.

 

 

5 پاسخ
  1. hasan2020
    hasan2020 می گوید:

    slm karet khobe vali yekam deghat kon ma nemdonim u aksa chi mibinim hamash neveshtast saytaye dg ham mirim mibini kheyli moratb hata age esme siteshono benevisan y goshe minevisan na hame jaye aks in vaghean khob nis nazaram bod midonam mohemam nist

    پاسخ
    • سبحان واحد
      سبحان واحد می گوید:

      سلام و سپاس فراوان
      نظرتون بسیار خوب و بجا بود دوست من و درست میفرمایید.
      خودم هم چندان علاقه ای به این کار ندارم و تنها دلیل آن جلوگیری از کپی شدن مطلب در سایت های دیگه است.
      سپاس

      پاسخ
  2. داود
    داود می گوید:

    توضیحاتی که میدید اگه از روی نقشه فنی برد باشه خیلی بهتره .بلوک شناسی بیشتر اموزش بدید وشرح وظایف قطعات

    پاسخ
  3. حمیدرضا معاونی
    حمیدرضا معاونی می گوید:

    یه تستر خوب معرفی میکنید؟
    ترجیها هم پی سی هم لب تاپ

    پاسخ
    • سبحان واحد
      سبحان واحد می گوید:

      درود
      تستر هایی که 4تا سگمنت داشته باشن و 8 ال ای دی برای نمایش سیگنال برای عیب یابی ها کفایت میکنه برند و مدل مهم نیست
      سپاس

      پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟
خیالتان راحت باشد :)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *