چیست در مادربرد

چیپست در مادربرد

چیپست و وظایف آن در مادربرد

در گذشته های بسیار دور قبل از پیدایش ترانزیستور از لامپ های خلا جهت تقویت و …. استفاده میشد.استفاده از لامپ خلا به دلیل اتلاف گرما و حجم بسیار زیاد ان منسوخ شده اند و دیگر از لامپ ها در الکترونیک استفاده نمیشود مگر در موارد بسیار بسیار خاص.

در سال ۱۹۰۴ ، جان آمیروز فلمینگ، اولین استاد مهندسی برق در کالج لندن، اولین لامپ خلاء (دیودی) را اختراع کرد و یک سال بعد در سال ۱۹۰۶ رابرت فون لیبن و لی-د-فارست به طور مستقل لامپهای تقویت کننده‌ای را ساختند که لامپ سه قطبی نامیده می‌شد. آغاز الکترونیک معمولاً با اختراع لامپ خلاء توسط لی د فارست در ۱۹۰۷ در نظر گرفته می‌شود. در مدت ۱۰ سال، دستگاه او در فرستنده‌ها و گیرنده‌های رادیویی همچون سیستمهایی برای تماسهای تلفنی راه دور استفاده می‌شده است. در ۱۹۱۲ ادوین هاوارد آرمسترانگ تقویت کننده ریجنراتیو فیدبک  و نوسانساز را اختراع نمود. او همچنین گیرنده رادیو سوپرهیترودین را اختراع کرد که می‌توان آن را پدر رادیوی پیشرفته امروزی نامید. لامپهای خلاء به مدت ۴۰ سال به عنوان دستگاههای تقویت کننده مطرح بودند تا اینکه محققانی که برای ویلیام شاکلی در آزمایشگاه بل در حال فعالیت بودند، ترانزیستور را در سال ۱۹۴۷ اختراع کردند.

بعد از پیدایش ترانزیستور ها در واقع انقلاب عضیمی در علم الکترونیک رخ داد.
ترانزیستور ها به دلیل بازدهی بسیار بالا،تولید گرمای کمتر و حجم کوچکتر…جایگزین لامپ های خلاء شدند.با پیدایش ترانزیستور امکان کوچک کردن حجم مدارات بسیار افزایش یافت و محققین توانستند حجم مدارات را در یک تراشه ای بسیار کوچک خلاصه کنند.تراشه های بسیار کوچک به ای سی (IC) معروف هستند، مخفف کلمه Integrated circuit به معنی مدارهای مجتمع میباشد.مدارت مجتمع در واقع مجموعه ی عظیمی از ترانزیستور ها و خازن ها و مقاومت ها… هستند که همه ی انها در یک تراشه ی بسیار ریز شاید اندازه نخود یا حتی کوچکتر جای دارند.

چیپست:

[vip-members]

چیپست ها نیز در واقع یک نوع ای سی هستند.ولی بسیار بسیار پیچیده تر و گسترده تر از ای سی ها . سی پی یو های کامپیوتر نیز یک نوع چیپست است.

چیپست ها که مجموعه ای از مدارات مجتمع (IC) هستند،بیشترین وظایف را بر عهده دارند و از لحاظ تکنولوژی،در کنار تراشه CPU جزء پیچیده ترین مدارات الکترونیک محسوب میشوند. و حتی میشه گفت که CPU های امروزی،یک نوع چیپست هستند. امروزه علم به سویی حرکت میکند که تمامی وظیفه های یک سیستم کامپیوتری تنها بر روی یک چیپست پیاده سازی بشه!

شرکت های سازنده چیپست ها معمولا :

NVIDA

AMD

INTEL

VIA

SIS

ULI/ALI

UMC

OPTI

و….

معمولا بر روی مادربرد ها دو نوع چیپ ست وجود دارد :

  • چیپ شمالی

  • چیپ جنوبی

در مادربرد ها بسته به تکنولوژی انها معمولا از یک یا دو چیپست استفاده میشود.

مادربرد هایی که دارای دو چیپست هستند معمولا وظایف بر دو چیپست تقسیم میشود ولی مادربرد هایی که دارای یک چیپست هستند تقریبا تمام وظایف بر عهده ی همان یک چیپست است.در گذشته بیشترتولید کنندگان مادربرد ها ، مادربرد هایی را تولید میکردند که دارای دو دو چیپست بودند یعنی چیپست شمالی و چیپست جنوبی.

چیپست شمالی:

پل شمالی یا همان چیپست شمالی که به اختصار به ان  MCH برگرفته از کلمات (Memory Controller Hub)  به معنی مرکز کنترلر حافظه میباشد.که به صورت مستقیم به cpu وصل بوده و در کل وظایف زیر را بر دوش دارد:

– کنترل حافظه (در صورت موجود بودن)

– کنترل pci express (در صورت موجود بودن)

– کنترل AGP (در صورت موجود بودن)

– واسطه ای برای برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات با چیپست جنوبی

وظایف چیپست شمالی

وظایف چیپست شمالی

در سی پی یو های اینتل امروزی ، سی پی یو از مداراتی برای کنترل حافظه و اسلت های pci express/agp بهره میبرد. این به این معنی است که سی پی یو در خود مداراتی دارد که میتواند وظایف پل شمالی را انجام دهد به همین جهت ممکن است دیگر نیازی به پل شمالی نباشد و پل شمالی از روی برد کاملا حذف گردد.

چیپ جنوبی و سی پی یو

چیپ جنوبی و سی پی یو

 

حال ممکن است در مادربرد هایی که از دو چیپست استفاده میکنند وظیفه ی کنترل حافظه بر عهده ی سی پی یو بوده و کنترل pci express / agp بر عهده ی چیپ شمالی باشد که تشخیص این نکته نیز از روی پی سی بی مدار به راحتی امکان پذیر است.

چیپ جنوبی – پل جنوبی:

چیپست پل جنوبی که به ان ich که مخفف کلمات (I/O Controller Hub) و یا PCH مخفف کلمات (platform Controller Hub) است ، که به طور مستقیم به پل شمالی و یا سی پی یو (بسته به تکنولوژی و نوع ارتباط) در ارتباط است و وظیفه ی ان کنترل ورودی / خروجی ها از قبیل :

– پورت SATA/IDE

– پورت های USB

– کنترل صدا- معمولا از ای سی صدا جداگانه برای این منظور استفاده میشود

– کنترل LAN – معمولا از ای سی جداگانه برای این منظور استفاده میشود

– کنترل خطوط PCI

– کنترل خطوط PCI EXPRESS ( در صورت موجود بودن)

– کنترل RTC

–  کنترل حافظه ی cmos

– کنترل قطعات خارجی

– کنترل اسلت ISA در مادربرد های قدیمی

پل جنوبی و وظایف آن

پل جنوبی و وظایف آن

در عوض چیپست جنوبی وظایف بیشتری با حجم کاری کمتری را بر عهده دارد.وظایف چیپست جنوبی شامل کنترلر پورت ها از جمله پورت usb,ps2,lpt,com,sata,ideو … است البته ناگفته نماند کنترلps2 و com و lpt ممکن است بر عهده ی ای سی i/o باشد . ای سی i/o یکی از ای سی های بسیار مهم در مادربرد ها میباشد وظیفه ی ان کنترلر ورودی و خروجی میباشد.

بعد ها سازندگان مادربرد های پی سی به این نتیجه رسیدند که اگر بتوانند چیپ شمالی و جنوبی را با یکدیگر ادقام کنند و به جای استفاده از دو چیپست از یک چیپست استفاده کنند هم از نظر اتلاف توان هم از نظر هزینه و حجم کاری و هم از نظر سرعت بسیار بسیار بهتر خواهد بود به این ترتیب انها توانستند به روشی تمام وظایف یاد شده را بر دوش یک چیپست بگذارند به غیر از کنترل و شناسایی رم که در این مادربرد ها کنترل و شناسایی رم بر عهده ی سی پی یو خواهد بود.

چیپست ها همانند سی پی یو از تکنولوژی بسیار پیچیده ای برای ساخت انها استفاده میشود و بسیار به نواسانات ولتاژ و جریان حساس هستند.به همین دلیل اگر دقت کافی در کارکردن با انها نداشته باشیم مخصوصا در حالت روشن میتوانید اسیب های جدی به مادربرد وارد کنید .البته همیشه در چیپست ها از تکنولوژی هایی استفاده شده است که در مقابل اتصال کوتاه و جریان کشی بلافاصله مادربرد خاموش خواهد شد و اجازه ی کار کردن در حالت های غیر عادی را نخواهد داد.

امیدوارم مفید بوده باشه.سوالی بود در خدمتم.

[/vip-members]

سری هم به این لینک بزنید!

11 پاسخ
  1. مهران
    مهران می گوید:

    وقت به خیر.
    با سپاس از آموزش های دقیق و کاربردی که ارایه می دهید، لطفاً در صورت امکان مطالب کاربردی تر مانند عیب یابی و روش تعویض چیپست و آی سی و … را بیشتر و دقیقتر (تصویری) توضیح دهید، در ضمن اگر ممکن است در هر مطلب اصطلاحات و مخفف های فرعی مانند RTC, IDE و … را هم ترجیحاً بصورت پاورقی و از این دست، تعریف کنید تا بیان ملموس تر گردد.

    با بهترین آرزوها برای شما

    پاسخ
    • سبحان واحد
      سبحان واحد می گوید:

      با سلام و درود بی پایان خدمت شما دوست من
      از پیشنهاد شما بسیار سپاسگذارم.در ادامه مبحث تعمیرات در صورتی که نیاز به آموزش های تصویری باشد حتما فیلم تهیه خواهد شد.
      در مورد پیشنهاد دوم شما هم اگر تعریفی ازین دست نشده بخاطر کمتر شدن حجم مطالب است تا خواننده از خواندن مطالب خسته نشود. سوالاتی ازین دست در نظرات پاسخ داده خواهد شد. با این حال چشم سعی میکنم در حد امکان جزئیات را نیز در مطالب ذکر کنم.
      درود

      پاسخ
  2. مسعود
    مسعود می گوید:

    با سلام من تازه عضو شدم
    خوشحال میشم از تجربیات خودتون در اختیارم بذارید
    من مداری میخوام که موج دندانه اره ای تولید کنه
    چیزی هست؟
    ممنونم

    پاسخ
  3. مسعود
    مسعود می گوید:

    سلام وقت بخیر
    من این مدار رو برای تست و روشن کردن ecu خودرو میخوام . در واقع فرکانسش به تغییر دور موتور بستگی داره .
    اگه ایمیلتون رو بدبد براتون شکل موجش رو میفرستم.
    بعد از 58 ندانه یک دندانه با دامنه بزرگتر داره که نشانگر یک دور موتوره
    ممنونم

    پاسخ
  4. مسعود
    مسعود می گوید:

    سلام . وقت بخیر
    از این که جواب ایمیل رو دادید ممنونم
    در واقع این مدار به جایگزین سنسور دور موتور در ماشینه
    خروجی مدار فرکانسش باید متغیر باشه. مثلا اگه بشه به یک میکرو و یک آیسی 555 این کار رو انجام داد عالی میشه
    یا اینکه یک کریستال به میکرو وصل کنیم و ازش نوسان بگیریم
    ما میخوایم مثل ولوم صدا یک دکمه + و – داشته باشه که با زدن این دکمه ها فرکانس کم و زیاد بشه
    مهمترین موضوع اون دامنه بزرگه که بعد از58 سیکل به وجود میاد
    سپاس فراوان از زحماتتون

    پاسخ
    • سبحان واحد
      سبحان واحد می گوید:

      سلام و درود.
      برای تولید فرکانس مورد نظرتون میتونید از مدار های اماده در اینترنت استفاده نمایید .هر مداری که بشه باهاش محدوده ی مورد نظر رو تولید کنیم.
      برای اون دامنه بزرگتر هم که فرمودید فکر میکنم بتونید با استفاده از کانتر داخلی خود میکرو انجام بدید.

      پاسخ
  5. مسعود
    مسعود می گوید:

    راستی یادم رفت بگم
    میتونه فرکانسش از 30 هرتز شروع بشه تا 8 کیلو هرتز

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟
خیالتان راحت باشد :)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *